Dalgıç Kaptan

18 Haz Dalgıç Kaptan

Denizcilik ve tekne yaşamı genel olarak suyun üzerinde kurgulanır. Fakat su araçlarının su altında kalan kısımları hayati önem taşır. Bu alanlara erişim gerektiğinde ilk akla gelen yol karaya almadır.  Buna gerek kalmadan, tekne altına dalarak bir çok hayati işlemi denizde gerçekleştirebilmek mümkündür. Gelin su altında da, üstündeki kadar rahat olabilen bir kaptan olmanın yollarına ve faydalarına beraberce bakalım.

Küçük bir Ege sayfiyesinde geçen çocukluk yazlarımın hayatımın geri kalanı üzerinde kalıcı yan etkileri olmuştur. Denize karşı doyurulamayan bir tutku bunların başında geliyor. Bu sevgiye, denizle küçük yaşlarda tanışmanın verdiği özgüven eklenince, hem suyun üstünde hem de altında balıklar kadar mutlu bir insan oldum çıktım. Lise yıllarından beri birbirimizi tanıdığımız sevgili eşim de benzer şekilde doğa ve deniz aşığı bir insan olunca sonuç kaçınılmaz oldu. Üniversiteden mezun olunca bir dalış merkezinde çalışmaya karar verdik. Bize sınırsız dalış imkanı sunan bu kararı verirken tekne yaşamımıza sağlayacağı kolaylıkların farkında değildik.

Dopdolu geçen iki yaz sezonunun sonunda, 1000’in üzerinde tüplü dalışı olan bir Divemaster ve üç yıldız dalgıç olmuştum. Görevim olan sualtı kameramanlığı sayesinde bu dalışların tamamına yakınını buddy’im (dalış partnerine verilen ad) olmadan tamamladım. Ve bunun kazandığım deneyime çok büyük katkısı oldu. İlerleyen yıllarda da tüplü dalışla bağımızı koparmadık. Ve tabiri caizse solungaçlarımızı kaybetmedik. 2016 yılında hayatımızı denize taşıma kararı verdik. Sonrasındaysa dalış eğitimimizin ve deneyimlerimizin kıymetinin farkına daha iyi vardık.

DALGIÇ KAPTAN OLMANIN AVANTAJLARI

Deniz üzerinde huzurla yaşayabilmenin sırrının kendine yetebilmekten ve zorluklara hazırlıklı olmaktan geçtiğine inanıyorum. Teknesinin tüm aksamlarına hakim olan bir kaptan, sahip olduğu bilgi ve deneyimi sayesinde zorlukların üstesinden gelebileceğini bilir. Bunun verdiği rahatlıkla panik yaşamadan çözümler yaratabilir. Fakat hakimiyeti su ve tekne üzeriyle sınırlıysa, çapa takılması gibi bir durumda en deneyimli kaptan bile saatlerce bir dalgıcın onu kurtarmasını beklemek zorunda kalabilir.

 Gelin dalış yapabilmenin faydalarından bazılarını sıralayalım.

Seyir halindeyken pervanenize sarılan bir halatı veya motorun su girişini tıkayan bir torbayı basit bir müdahale ile bertaraf edebilirsiniz. Tekne altınıza yaptığınız rutin dalışlarda giriş ve çıkış vanalarınızı kontrol edebilirsiniz. Bunlarla ilgili olası sorunları önceden tespit etme imkanı bulabilirsiniz. Zehirli boyanızın durumunu gözlemleyebilir ve tekne altı canlı oluşumlarına büyümeden müdahale edebilirsiniz. Copper Coat gibi silinebilir alt boyanız varsa, kara bakımı sonrası suya ilk indiği günkü kadar temiz hale getirebilirsiniz.

Yenilenmesi gereken tutyalarınızı zamanında tespit edebilirsiniz. Kara bakımlarını beklemeden değişimlerini yaparak, şaft/sail drive veya pervane erimesi riski yaşamazsınız. Bir sualtı kayasına ya da tonoza takılan çapanızı, yardım almadan ve ücret  ödemeden kendiniz kurtarabilirsiniz. Çevrenizde bulunan teknelerin yaşadığı sorunlarda onların yardıma koşabilirsiniz. Böylece denizciliğin en büyük ayrıcalığı olan “karşılıksız yardımlaşma” prensibine en büyük katkıyı verebilirsiniz.

Bu işlemlerden bazılarını serbest dalış yaparak gerçekleştirebilirsiniz. Ancak bazılarıysa sadece tüplü dalışla yapabilirsiniz. Tüplü dalış yapabilmeniz için eğitim almış olmalısınız. Ve sertifika sahibi olmalısınız. Ancak serbest dalış için böyle bir mecburiyet yoktur. Yine de serbest dalış eğitimi alarak dalış konforunuzu, dalış süresinizi, derinliğinizi arttırabilirsiniz. Ve böylece dalışlarınızı daha güvenli hale getirebilirsiniz.

İYİ BİR DALIŞ EĞİTİMİNİN ÖNEMİ

Güvenli bir dalış yapabilmenin yolu pahalı ekipmanlardan değil, iyi bir dalış eğitiminden geçer. Tekne kaptanı birçok durumda yalnız dalmak durumunda kalacağı için sahip olduğu eğitimin kalitesi önemlidir.  Türkiye Dalış Federasyonu onaylı dalış merkezleri, standardize edilmiş eğitim programları sunar. Ancak dalış eğitmeni önemli bir faktördür. Bu sebeple önümüze çıkan ilk dalış merkezi yerine, bünyesinde deneyimli eğitmenleri barındıran, köklü bir dalış okulu tercih etmenizi tavsiye ederim.

Dalış eğitimi usta çırak ilişkisine benzetilebilir. İyi bir eğitmen öğrencisinin yanında dalış güvenliği ile ilgili tüm pratikleri esiksiz yerine getirir. Doğru bir rol model olur. Bu sayede öğrenci de bu alışkanlıkları sahiplenir. Ve tüm dalışlarında sürdürür. Aksi yapıda, adam sendeci bir eğitmen ise öğrencisine kalıcı bir kötü örnek olur. Ve maalesef bu tip eğitmenlerin yetiştirdiği dalgıçlar benzer davranışlar sergiler. Sahip olduğu muhteşem dalış noktaları sebebi ile Fethiye gibi güney sahili şehirlerimiz köklü dalış okullarına ev sahipliği yapmaktadır.

Tüplü dalış eğitiminde iki ana dalış eğitim sistemi dünyada olduğu gibi ülkemizde de öne çıkar. Bunlardan ilki Fransız ekolü olan CMAS’tır. “Confederation Mondiale Des Activites Subaquatiques (Dünya Sualtı Aktiviteleri Konfederasyonu)”. İkincisi ise Amerikan eğitim sistemi olan PADI. “Professional Association of Diving Instructors (Profesyonel Dalış Eğitmenleri Birliği)” ‘dir. İki eğitim sistemi temel olarak benzerlikler gösterir. Ve dalış güvenliği etrafında şekillendirilmişlerdir. PADI eğitim sisteminde son yıllarda artan talebe karşılık vermek için, solo dalış gerçekleştirmek isteyenlere yönelik Self-Reliant Diver (Kendine Güvenen Dalgıç) isimli bir kurs açmıştır. Self-Reliant Diver kursuna kayıt olmak için en az 18 yaşında ve 100 kayıtlı dalışı olan bir PADI Advanced Open Water Diver olmanız gerekir.

 DALIŞ EKİPMANLARI

Teknenizden dalış gerçekleştirebilmenize imkan sunun, farklı dalış sürelerine ve teknik özelliklere sahip dalış ekipmanları bulunuyor. Bu sistemlerin hepsinde ihtiyaç duyacağınız ortak ekipmanlardan bahsederek başlayalım. Yüz yapınıza uygun, kaliteli ve yumuşak silikona sahip bir dalış maskesi ve şnorkel edinmelisiniz. Göz bozukluğunuz varsa reçetenize uygun özellikte optik dalış maskesi ve camları satın alabilirsiniz. Tüplü dalışa ve ayak numaranıza uygun dalış paletlerine ihtiyacınız olacak. Bulunduğunuz bölgenin iklimine ve su sıcaklıklarına bağlı olarak uygun kalınlıkta dalış kıyafetine (wetsuit) ihtiyacınız olabilir. Dalış zamanınızı, derinliğinizi ve emniyet beklemenizi takip edebilmeniz kesinlikle bir dalış bilgisayarına sahip olmalısınız. Günlük kullanıma da izin veren dalış bilgisayarları küçük boyutlara sahiptir ve şık yapıdadır. Fakat bu sebeplerden ötürü de fiyatları bir hayli yüksek olabilir.

Çok sık dalış yapmayacaksanız daha geniş ekranlara sahip ve makul fiyatlı bir dalış bilgisayarı tercih edebilirsiniz. Yüzerliğinizi ayarlayabilmeniz için ağırlık kemeri ve gerek duyduğunuz miktarda kurşun ağırlığa ihtiyaç duyacaksınız. Bir dalış bıçağına ve hatta yedeğine sahip olmanız önemlidir. Dalış bilgisayarınızda dijital pusula özelliği olsa da, analog bir pusula taşımanız dalış güvenliğiniz açısından faydalı olacaktır.

SCUBA

Yukarıda değindiğimiz ortak ekipmanlar haricinde tüplü dalış yapabilmek için teknemizde bulundurmamız gereken ekipmanları sıralayalım. Dalış tüpü; içerisinde depolanan basınçlı hava (şu anda soluduğunuz hava, asla oksijen değil) sayesinde sualtında nefes almamızı sağlar. Dalış tüpleri farklı hacimlerde, çelik veya alüminyumdan üretilmişlerdir. Her iki tip tüpün avantaj ve dezavantajları vardır. Çelik tüpler dalış sırasında boşaldıkça daha az ağırlık değişimi göstererek dalgıça sorun yaşatmaz. Sağlamlıkları sayesinde daha emniyetlidirler. Fakat çelik paslanma ve metal yorgunluğuna daha müsaittir.

Alüminyum tüpler çeliğe oranla daha zayıftırlar.  Bu sebeple aynı hacimdeki çelik tüpten daha büyük ve ağırdır. Boşaldıkları zaman dalıcıya yüzerlik sorunu yaratabilirler. Fakat alüminyum tüplerde korozyon yüzeysel olur. Ve materyalin derinlerine işlemez. Çeliğe oranla metal yorulması çok daha azdır.

Yüzerliğimizi ayarlayabilmeniz ve dalış tüpünüzü taşıyabilmeniz için bir dalış yeleğine (BCD –  Buoyancy Control Device ) sahip olmalıyız. Dalış yelekleri günümüzde çok farklı çeşitliliğe sahiptir. Ağırlıkların yeleğe entegre olduğu modelleri tercih edebilirsiniz.  Böylece ağırlık kemeri ihtiyacınız da ortadan kalkabilir. Fakat bu tip bir yelek kullanırken ağırlıkların istemsiz olarak yerlerinden çıkmamasına dikkat etmelisiniz.

Dalış tüpümüzde yer alan yüksek basınçlı havayı (genelde 200 bar), farklı derinliklerde konforlu şekilde solumamızı ahtapot benzeri bir görüntüsü ile dalış regülatörü sağlar. Regülatör, dalış tüpüne takılan bir vana olan birinci kademe, ana hava kaynağımız olan ikinci kademe, yedek hava kaynağı ve tüpünüzdeki hava miktarını (bazı modellerde anlık derinliği de) gösteren göstergeden oluşur.

PONY

Pony adı verilen küçük boy tüplerden oluşan dalış ekipmanlarını mini bir SCUBA olarak düşünebiliriz. Büyük dalış tüpünün yerini alan daha az hava kapasiteli küçük tüp sadece kısa ve sığ dalışlarda güvenli olabilecek miktarda hava sunar. Deneyimsiz dalgıçlar tarafından ve derin dalışlarda asla kullanılmamalıdır. Bu ekipmanlar genelde yüzerlik düzenleme özelliği bulundurmayan yelekler ile satılırlar. Pervaneye dolanmalarda ve basit tekne altı işlemlerde kullanılabilirler. Küçük boyutları sebebi ile az yer tutarlar.

AIRBUDDY

Yeni bir sistem olan AirBuddy üç ana bileşenden oluşuyor. Yüzeyde çalışan akülü bir kompresör, besleme hortumu, bu hortumun bağlandığı yelek ve regülatör. AirBuddy ile 12 m. derinliğe kadar 45 dakika dalış gerçekleştirmek mümkün. Klasik SCUBA ekipmanlarına göre daha az yer kaplayan sistemin en büyük artısı tüp doldurma derdine son vermesi. Çok hızlı bir şekilde dalışa hazır olan AirBuddy’nin aküsü ise 2,5 saat içinde şarj oluyor. Geçtiğimiz sezon deneme dalışı yapma fırsatı bulduğum AirBuddy’de hiçbir olumsuzlukla karşılaşmadım. Ve o dalış sırasında bulduğum dingi çapasını da hala kullanıyorum. Değindiğimiz seçenekler arasında, acil durumlar haricinde istenilen her an dalış imkanı sunması, kompakt yapısı ve tüp doldurma zorluğuna son vermesi sebebi ile AirBuddy kişisel favorim ve tavsiyem.

 SEYİR GÜVENLİĞİNİN DIŞINDA YAŞAM BOYU SÜRECEK BİR HOBİ

Dalış eğitimi ve ekipmanına sahip bir kaptan olmanın avantajlarına değindik. Sportif dalışın denizdeki yaşamımıza katacakları elbette bunlarla sınırlı değil. Dalış sertifikası alarak, ülkemizin ve dünyanın bir çok yerinde sualtının benzersiz güzelliklerine de şahitlik edebilirsiniz. Ve yaşam boyu sürdürebileceğiniz muhteşem bir hobiye sahip olabilirsiniz. Kuralla bağlı kaldığınız, belirlenen limitlere uyduğunuz sürece, dalış çok güvenli ve keyifli bir aktivitedir.  Mavi dünyadaki maceralarınızın ufkunuzu genişletmesi ümidi ile… Denizlerden sevgiler…

Yazılış Tarihi :20.04.2021

MotorBoat & Yachting Dergisi, Mayıs 2021 sayısında yayınlanmıştır.

• Sonraki Yazıda; Mia’nın Kara Bakımı Maceraları

Yeni yazılardan ve güncel gelişmelerden haberdar olmak için bizi Facebook Sayfamızdan takip edebilirsiniz.

facebook.com/sailingmia